Bir sanat ya da düşünce eserini tanıtırken, zayıf ve güçlü yönlerini belirtme, bir eserin gerçek değerini yansıtma amacıyla yazılan yazılara eleştiri (tenkit) denir.
Eleştiri; bir şeye kıymet biçme, o şeyi kıymetlendirme demektir. Aslı Yunanca "Kritikos" kelimesinden gelen "Critic" (hükmetme) karşılığı olarak dilimizde kullandığımız "tenkit" kelimesi "nakd" kökünden türemiştir. "Nakd", bir şeyi satın alırken verilen akçe, kıymet ölçüsüdür ve tenkit, o şeyi kıymetlendirme anlamını taşır.
Eleştiride amaç; iyi olanın değerini ortaya koymak, sanatı unutulmaktan kurtarmak, iyi olmayana ve kötüye fırsat vermemektir. Eleştiri yapmak için inceleme yapmasını bilmek gerekir. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak doğru değildir. İsabetli ferasetli bir değerlendirme için delilli bilgiye ihtiyaç vardır.
Eleştiri, sadece övgü ya da yergi değildir. Eleştiriler, ele alınan eserin, yazarın ya da kurumların iyi anlaşılmasını sağlar. Gelişmenin önünü açar.
Eleştiri rekabeti doğurur, kişiler kurumlar daha iyiye ulaşmak için eleştiriye açık olmalıdır. Eleştiri yapanı engellemek hatta ona hakaret etmek zorbalık yapmak, evrensel insani değerlere uymaz. Bilime asla uymaz. Bilim tabu değildir, şüphecidir, bilimde kesinlik yoktur, bilim insanı olan zaten tezini mutlak doğru gibi savunmaz. “Mevcut verilere göre şu kanaatteyim” der. Karşı görüşü savunanın da doğru olabileceğini savunur ve saygı duyar.
Eleştiriyi istatistik verilere dayandırmak zaten kesinlik ifade etmez. Zira istatistik kötü niyetlilerin elinde tezini kabul ettirmek için kullanılan bir argüman olmaya müsaittir. Sadece savunduğu tezi doğrulayan örnekleri alarak genelleme yapmak asla bilimsel değildir, etik de değildir. Velev ki bunu yapan bilim insanı etiketine sahip olsun.
Günümüz algı dünyasında yapılan eleştiriye duygu da katılarak, PR çalışmasına dönüştürülmesi de mümkündür. Bu noktada yanlış yönlendirilmemek için farklı görüşleri de dinlemek, farklı haber kaynaklarından bilgi almak hayati derecede önemlidir. Zira kahramanı hain, haini kahraman gösterebilecek bir medya gücü, günümüz dünyasının en büyük tehditlerinden biridir.
Eleştirinin usulü de ehline malumdur. Dozu ayarlanamamış iyi niyet sahibi eleştiri de faydadan çok zarara neden olabilir. Eleştiriye açık olmak erdemdir. Eleştiriye tahammülü olmamak, yapanı hor görmek ise kibir alametidir.
Eleştiriye hamasetle cevap vermek ise cahilliğin ve tükenmişliğin göstergesidir.