Tipoloji kuramının sahibi Amerikalı psikolog John Lewis Holland insan karakterlerini altı tip sınıflandırma ile tarif etmiştir. Gerçekçi, gelenekçi, girişimci, sosyal, sanatçı, araştırmacı. Meslek seçimlerinde ve hayat planlarını yapma konusunda öğrencilere yardımcı olacağını düşündüğüm bu sınıflandırmayı mesleğe giriş derslerinde detaylı olarak anlatıyorum. Aslında her insan bir âlemdir ve insanları kategorize etmek çok da doğru bir yaklaşım değildir...
Modern dünyanın algı ile esir aldığı bireylerin her şeyden önce sağduyuya her zamankinden daha fazla ihtiyacı olduğu açıktır. Peki, ortak akıl olarak da anılan sağduyu sahibi insan nasıl olur?
Hakkında bilgi sahibi olmadığı şeyi aktarmaz, hakkında bilgi sahibi olmadığı şeyin ardına düşmez, hakkında bilgi sahibi olmadığı şeyi istemez.
Kendi doğrularını başkalarına zorla kabul ettirmeye çalışmaz, en güzel şekilde öğüt verir.
Doğruyu yapmak için destekçi beklemez. İyi ve güzel şeylerin yayılmasını arzu eder.
Asla ümitsizliğe düşmez; metin ve sabırlıdır. Aşırı gitmez, taşkınlık yapmaz; aşırı sevinmez; aşırı üzülmez. Kötü duygularını ıslah etmeye çalışır. Yaptığı hatalara pişman olur, hemen ardından bir iyilik yapar ve aynı hatayı ikinci defa yapmamaya gayret eder.
Zalimleri dost veya sırdaş edinmez; zalimlere arka çıkmaz; boyun eğmez ve zalimlerin tuzaklarından ötürü tasalanmaz. Zalimlere karşı onurlu ve zorlu, birbirlerine karşı alçak gönüllüdürler. Zulme uğramış, yardım bekleyen insanlar uğrunda zulüm ortadan kalkıncaya kadar mücadele eder. Bir şey pisse, çok olmasına kıymet vermez, temizse az bile olsa makbul olduğunu bilir.
Yaratanından başka hiçbir varlığa el açıp yalvarmaz; hiçbir varlıktan korkmaz ve hiçbir varlıktan medet ummaz. Kimsenin inancına hakaret etmez; başkalarının inançlarına hakaret edilen topluluklarda bulunmaz.
Kimseyle alay etmez; kimseyi ayıplamaz; kimseyi kınamaz. Kimsenin arkasından konuşmaz. Kusur aramaz, iftira etmez, laf getirip götürmez.
Böbürlenmez, büyüklük taslamaz. Küçümseyerek insanlardan yüz çevirmez. Tevazu ile yürür. Yaptığı iyiliği başa kakmaz. Şımarmaz, nankörlük etmez; her şeyin kıymetini bilir. Gösteriş yapmaz.
Düşünüp öğüt alır ve aklını kullanır. El açıp isteyeni azarlamaz. Kimseyi kötü lakapla çağırmaz. Bilgiye değer verir; bilge ve aydın olmayı ister. Sürekli öğrenir ve öğrendiklerini tatbik eder.
Dinler ve sözün en güzeline uyar...