Toplumumuzda tutumlu ve planlı yaşam için kullanılan en önemli atasözlerinin başında gelen ‘ayağını yorganına göre uzat’ cümlesini bilmeyen yoktur. TDK’ya göre ‘Giderini mutlaka gelirine uydurmalısın’ anlamını ifade eder. Kısaca ‘Yorganın boyunu hesap edemeyen dizini kırıp oturmalı’ der.
Kişi ve kurumlar yapacağı herhangi bir eylemde kendi kapasitesini göz önünde bulundurmalı, ona uygun adımlar atmalıdır. Mali disiplin gelir-gidere göre belirlenmeli ve durma limiti aşılmamalıdır. Kişisel bütçelemeler ve özel sektörde önemli olan bu konu kamu kurumlarında kul hakkı kısmı da devreye gireceğinden mutlaka daha da titizlikle hazırlanmalı.
Ülkemizde, özellikle kamuda mali disiplin konusunda sorumluluk taşıyan yok. Bütçe yapılıyor, gelir gider programları genellikle gerçeklikten uzak. Kimseye borç rücu ettirilmiyor, spor kulüpleri için bile yasa çıktı ama yerel yönetimler kanunu bu konuda hala güncel değil.
Alanya Belediye Meclisi önceki gün olağanüstü toplantı yaptı. Konu bütçe, borç-alacak meselesi idi. Alanya Belediye Başkanı Osman Özçelik mali durumu “Propaganda döneminde Alanya Belediyesi yönetimini, bütçe açısından eleştirmiştim. Bizden önceki dönemde 4 milyar 605 milyon bütçe oluşturulmuş. Bunun 2,8 milyar TL'si gelirler olarak planlanmış, 1 milyar 800 bin liralık kısmı da mülk satışıyla karşılanması öngörülmüş ve bütçe bu şekilde denkleştirilmiştir.’ dedi. 2021 yılında denk bütçe yapıldığını, 2023 yılında yani seçim döneminde bütçenin üçe katlandığını ifade etti. Yapılmaması gereken büyüklükte bir bütçe gerçekleştirilmiş, yazılmış ve bugünlerin ayak sesleri 2023'de gelmeye başlamıştı. 31 Temmuz sabahına, belediyenin vergi dairesinde olan borçlarından dolayı e-haciz ile işe başladık.’ dedi. Mali disiplinin nasıl bozulmaya başladığını uzun uzun anlattı Özçelik. Burada satır arasında geçen, gider kaleminde dikkat çeken personel harcamaları yeni bir gündeme neden oldu. Bende merak ettim ve sordum. Belediyenin insan kaynağı nedir?
Alanya’da belediyenin ukdesinde memur ve şirket personeli sayısı 2 bin 740. Bir yıl önce bu sayı 2 bin 500 dolayındaymış. Bir kısmı EYT nedeniyle emekli olanların yerine, farklı birimlere yapılan personel alımı ile sayı 2 bin 740’a ulaşmış. 240 kişi seçim dönemi işe alınmış. Seçim sattı-mahalline girildiğinde genellikle yaşanan bu durumdan Alanya’da payına düşeni almış. Ceremesini her ne kadar mevcut belediye yönetimi çekiyor gibi olsa da, asıl ceremeyi halk çekiyor. Bir yerde çok insan olması çok hizmet ile eşit değildir. Bu maddi bir sorun yaratmakla birlikte vatandaşa doğrudan ulaşacak hizmetlere kaynak aktarılmasının önündeki en büyük engel.
1 milyar dolayında SGK ve vergi borcu var. Bu borcun ödenmesi için hükümet çağrı yapıyor, kurumlara haciz yapıyor. Geçmiş yönetimlere ‘Kamusal borcu ödemeyi ihmal etmeyin’ demeyen, af ve taksitlendirme seçenekleri ile yol açan siyasiler bugün ‘Borcu hemen ödeyin’ çağrısı yapıyor.
Bende diyorum ki; ‘Bu borçlar 4 Nisan 2024’ten itibaren mi oluştu? Seçimde alındı diye kimse kapı dışına konulmasın, ama yan gelip yatan, tenhalarda pinekleyen, çalışıyormuş gibi davranan, sabıka sicili gözden kaçırılanları da 5 dakika tutmayın. Bu birinin ekmeği ile oynamak değil aksine kul hakkını korumaktır.
Belediyeleri de vakıf mantığı ile idare etmeli. Kanuni Sultan Süleyman’ın “Her kim ki; Allah’tan korkmayıp vakıflarımıza zarar vermeye niyet eder veya değiştirişe Dünya zalimler grubundan sayılsın, Ahirette elleri boş, Allah’ın rahmetinden mahrum ve sonsuz azablarla azab olunsun’ diyen vakıf bedduasını da hatırlatmak isterim.