Çalışma izni, şirketler ve ev hizmetleri olmak üzere ikiye ayrılır; ev hizmetlerinde çalışma izni alabilmek için ihtiyaç duyulan 15 yaşından küçük çocuk veya 60 yaş üstü yaşlı bakıma muhtaç bir bireydir.
Şirketlerde Çalışacak Yabancıların Çalışma İzinleri

Şirketlerde çalışma izni almak için aşağıdaki hususlar geçerlidir;
Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş ( 5 ) T.C. vatandaşının SGK’lı olarak çalışıyor olması zorunludur. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda; çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş ( 5 ) T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır. (İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı; Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır.) Ayrıca şirketteki e-bildirge yetkilisinin, E-imza (Elektronik İmza) olma zorunluluğu 26.02.2018 tarihinden itibaren getirilmiştir.

İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2. madde; yabancı devlet hava yollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise; 1. ve 2. maddeler uygulanmayacaktır.
İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
Yabancıya ödenecek maaş tutarları ;İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;
Yabancıya ödenecek ücret

a) Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı,
b) Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
c) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı,
d) Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, yukarıda sayılanlar dışındaki diğer mesleklerde; ( Satış elemanı, pazarlama-ihracat görevlisi gibi görevler ) çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı olması gerekmektedir.
Bünyelerinde izinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan; Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az dört yıldızlı turizm işletmeleri ile belgeli tatil köylerinin, masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren talepleri değerlendirmeye alınacak. Bu kapsamda bulunmayan işletme ve işyerlerinin talepleri ise uygun bulunmayacaktır.
Çalışma İzni Türleri:

Çalışma izin türleri Süreli ve Süresiz olmak üzere ikiye ayrılır. Süreli çalışma izinleri 5 yıla kadar verilir ve kendi içerisinde ayrılır. Süresiz çalışma izin türünde ise vatandaşlık almak istemeyen ve gerekli şartları sağlayan yabancılara verilen 99 yıllık çalışma izin türüdür.
Süreli Çalışma İzni:

Süreli çalışma izninin uzatılmasında Kanunun 5 inci maddesinde öngörülen uzatılmaya ilişkin süreler esas alınır. Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla iki yıl daha uzatılabilir.Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla üç yıl daha uzatılabilir.
Süresiz Çalışma İzni:

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve ilgili mercilerin uygun görmesi durumunda belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın süresiz çalışma izni verilebilir.
Süresiz Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni:

Süresiz çalışma izni verilen yabancıların ikamet izin süreleri, yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatlerine ilişkin mevzuata göre İçişleri Bakanlığınca belirlenir. Süresiz çalışma izni, ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır. Süresiz çalışma izni alan yabancının çalıştığı işyerinin veya işyeri adresinin değişmesi halinde, Kanunun 18 inci maddesi uyarınca en geç on beş gün içerisinde durum Bakanlığa bildirilir. Bakanlık gönderilen bilgi ve belgelere göre mevcut süresiz çalışma izin belgesinde gerekli değişiklikleri yaparak ilgili mercilere bildirir. Göç İdaresi makamlarınca, süresiz çalışma iznine istinaden verilen ikamet izin sürelerinin uzatılmaması halinde, Bakanlığa bilgi verilir.
Bağımsız Çalışma İzni:

Bağımsız çalışma izni yabancıların, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının, ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşuluyla verilebilir.İstihdam üzerindeki etkinin belirlenmesinde ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınır.Mesleki hizmetler kapsamında kalan yabancılar, ilgili mevzuat çerçevesinde, ilgili mercilerden aldıkları, mesleklerini icra ettiklerine dair bir belgeyi diğer belgelerin yanı sıra Bakanlığa ibraz ederler.
İstisnai Haller:

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe ulusal mevzuata aykırı davranmamak ve mesleki hizmetlere ilişkin mevzuata uymak kaydıyla, ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınmak suretiyle, statüleri bu bölümün müteakip maddelerinde belirtilen yabancılara, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.İstisnai çalışma izinlerinin uzatılması ve iptali, Yönetmeliğin genel hükümlerindeki prosedüre tabidir. Ayrıca, istisnai çalışma izinleri, ilgili mesleki mevzuatın gereklerinin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde de iptal edilir. İstisnai çalışma izinlerinin verilmesi, iptali ve uzatılmasına ilişkin kararlar, ilgili mercilere iletilir.
Yerleşmiş Sayılan Yabancılar:

Bir Türk vatandaşı ile olan evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşmiş olan yabancıların çalışma izinleri, Türkiye’de kanuni olarak bulunmaları kaydıyla istisnai olarak verilebilir.
Muharrem KAYA
Sosyal Güvenlik Uzmanı ( Em. SGK Müdürü )