Sosyal Sigorta hizmeti sunan üç büyük Kurum, (SSK, BAĞ-KUR, EMEKLİ SANDIĞI ) sosyal güvenlikte reform yasasıyla bir çatı altında "Sosyal Güvenlik Kurumu" adıyla birleşmiştir. Bu birleşme kurumsal baz da sağlandıysa da uygulamada ve sosyal sigorta hizmeti sunmada sağlanamamıştır.

Önceden "SSK" olarak adlandırılan sigortalılık statüsü 4/a, "Bağ-Kur" olarak adlandırılan sigortalılık statüsü 4/b, "Emekli Sandığı" olarak adlandırılan sigortalılık/iştirakçilik 4/c olarak 5510 sayılı Kanunla tek yasada, farklı isimle yeniden karşımıza çıkmıştır. Bu üç statüye göre sigortalı sayılmayan ya da ay içinde 30 günden eksik çalışan 4/a sigortalılarına da isteğe bağlı sigortalı olabilme imkânı tanınmış, fakat ödedikleri bu isteğe bağlı primler 4/b sigortalılık statüsü olarak değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır.

Uygulamaya bu şekilde devam edilirken,01.03.2011 tarihinde, 6111 sayılı Kanunla, farklı statüdeki sigortalılıkların çakışması halinde hangisinin geçerli olacağı ve isteğe bağlı prim ödeyenlerin sigortalılık statüleri ile ilgili esaslı bir değişikliğe gidilmiştir.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde, kamuya mahsus mahallerde ekim dikim, bakım, üretim, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veya doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünlerinin üretimini, avlanmasını, avcılar ve yetiştiriciler tarafından muhafazasını, taşınmasını sağlayanları veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanmak suretiyle kendi adına ve hesabına faaliyette bulunanların sosyal güvenliği, 17.10.1983 tarih 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa göre zorunlu olarak Bağ-Kur tarafından sağlanmaktaydı.
Bu kapsamda çalışıp sigortalı olan kişilerin sigortalılığı, diğer sosyal güvenlik yasalarına dahil bir işte çalışmaya başladıkları günden bir gün önce son bulmaktaydı.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden itibaren ise tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Yasada tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından fazla olanlar yine zorunlu olarak 5510 sayılı Kanuna göre (4/b) kapsamında sigortalı sayılmışlardır.

5510 sayılı Kanunun 53''''üncü maddesinin birinci fıkrası 6111 sayılı Kanunun 33''''üncü maddesi ile değiştirilmiştir. Bu değişiklikle birlikte "sigortalının 4''''üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır." hükmü getirilmiştir.

Diğer bir ifadeyle 01.03.2011 tarihinden sonra hangi statünün önce başladığının hiç bir anlamı yoktur. Kişi tam zamanlı ya da kısmi zamanlı hizmet akdiyle çalışmaya başlarsa 4/b sigortalılığı sonlandırılacak ve 4/a sigortalılığı başlatılacaktır.
Yaşlılık (Emeklilik) sigortasından yararlanma şartları nelerdir?
4-b şartlarından (eski BAĞ-KUR) yaşlılık sigortasından emekli olabilmek için daha önceki genel kural, kadın sigortalıların 20 tam yıl, erkek sigortalıların 25 tam yıl prim ödemesiydi.
1479 Sayılı Kanun'un "Yaşlılık sigortasından yararlanma şartlarını düzenleyen 35'inci maddesinde, 4447 sayılı Kanun'un 28'inci maddesi ile yapılan değişiklikten sonra, 08 Eylül 1999 ilk defa sigortalı olanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;


a- Emekli olmak isteyen sigortalının yazılı talepte bulunması,
b- Emeklilik talebinde bulunduğu tarihte prim ve her türlü borçlarını ödemiş olması;
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş ve 25 tam yıl sigorta primi ödemiş olması gerekmektedir.
Kadın 60, erkek ise 62 yaşını dolduran ve en az 15 tam yıl prim ödeyen sigortalılara da kısmi yaşlılık aylığı bağlanır.

Sigortalıya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için yazılı talepte bulunması gerekmektedir.
Sigortalının talebi olmadan SGK tarafından re'sen yaşlılık aylığı bağlanması mümkün değildir.

Başvuru Tahsis Talep ve Beyan Belgesi isimli matbu form doldurmak suretiyle yapılır.
Tahsis Talep ve Beyan Formu doldurulurken Emekli sandığı, SGK ve Kanunlar ile kurulmuş diğer sosyal güvenlik kurumlarından geçmiş olan hizmetlerinde belirtilmesi gerekir.
Ayrıca askerlik borçlanması yapılmış ise, eksik aylık bağlanmaması veya reddedilmemesi için ayrıca formda belirtilmesi gerekir.
Yaşlılık aylığı için başvurularının, yaşlılık aylığı bağlama şartlarının da kazanılmasından sonra yapılması gerekir.

BAĞ-KUR'lu çalışanların emeklilik şartları işe başlama tarihlerine göre değişiyor.
Emeklilikleri için de kritik üç tarih bulunmakta;
• 1 Ekim 1999 öncesinde işe girenler
• 1 Ekim 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında işe girenler
• 1 Mayıs 2008 sonrasında işe girenlerin emeklilik şartları farklı olmaktadır;
•

1999 öncesinde işe girmiş 4/B yani BAĞ-KUR kapsamındaki erkekler 1 Ekim 1999 öncesinde sigortalı olan ve bu tarih itibarı ile prim ödeme yıl sayıları 23 yıldan fazla olan erkek çalışanlar yaş şartı bulunmadan 25 yıl 9 bin gün prim ödemesi yapmaları durumunda emekliye ayrılabilirler.

BAĞ-KUR primleri nasıl ödenir?
Çiftçi, tarım, esnaf BAĞ-KUR'u aylık prim borçları Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı bankalara TC kimlik numarası ile ödenir.
Ayrıca internet bankacılığı ve SGK resmi internet sitesi üzerinden kredi kartı ile de BAĞ-KUR borcunuzu yatırabilirsiniz.

Sonuç olarak, yaşamınızın her alanında sıkıntıya, zora, dara, iş göremez duruma geldiğinizde devlet imkanlarının yanınızda olmasını istiyorsanız mutlaka durumunuza uygun sigorta kollarından birine prim ödemeniz menfaatinize olacaktır. Saygılarımla.