Bu sorunun çok fazla doğru cevabı ve yanlış bilinen doğruları var. Ama bugünlerde bu soru gerçekten kelimenin tam manasıyla hayati bir soru. Bu sebeple sabırla bu yazının tamamını okumanızı ve bu yazıyı paylaşarak dostlarınıza ulaştırmanızı önemle istirham ediyorum.
Öncelikle bu soru neden hayatidir? Oradan başlayalım. Kan hayatın kaynağıdır. Kanın tek kaynağı ise Kızılay’dır denilebilir. Daha açık şekilde söyleyelim. Türk Kızılay kan temini noktasında Sağlık Bakanlığının ve birçok hastanenin ana tedarikçisidir. Yani Kızılay kanı devlete ait hastanelerde başta olmak üzere, kan ihtiyacı bulunan hastalar için emanet olarak alır. Bu günlerde COVID-19 sebebi ile kan bağışları çok düştü. Kanın başka kaynağı olmadığından hastalar her gün hastanelerde ölümle burun buruna gelebiliyor. Kan ihtiyacı sandığımızdan çok daha fazladır. Kanamalı hastaların yanı sıra ameliyata girenler, çeşitli kan hastalıkları olanlar, kaza geçirenler, bazı kanser hastaları, organ nakli olanlar, açık kalp ameliyatı gibi büyük operasyon geçirenler başta olmak üzere birçok hastanın hayatı kan nakline bağlıdır. Bu hastaların tek kurtuluşu hep birlikte kan bağışına duyarlılık gösterip bir an önce bağışçı olmamızdır. Şimdi bu konuda önemli bazı bilgileri sizlerle paylaşayım:
• 1 Ünite kan bağışlayınca neler olur?
1 ünite kan, Kızılay tarafından tahlilden geçirilir. Risk tespit edilmezse, tam kan olarak vermek yerine, 3 ayrı ürün olarak işlenir. İhtiyaç olan hastanelere sevki yapılarak tamamen ücretsiz şekilde hastaya nakli sağlanır. Bir ünite kan üç can kurtarır. Ayrıca her bağışta bağışçı adına bir fidan dikilir. Üstüne bir de belirli bir bağış sayısından sonra kan bağışçısı, darphane basımı özel madalya ile ödüllendirilir.
• Kızılay kanı satar mı?
Kan satmak suçtur. Hiç kimse kan satamaz. Satanları savcılığa ve sağlık müdürlüklerine bildirmek insanlık görevidir. Kızılay’ın yürüttüğü hiçbir kan hizmeti için, vatandaştan asla kan karşılığı ücret talebi olmaz, olamaz.
• Kimler kan verebilir?
18-65 yaş arasında ve sağlığı iyi olan herkes kan verebilir. Zaten kan bağışı sürecinde, ücretsiz olarak genel doktor muayenesinden ve ön tahlillerden geçirilen bağışçı adayı her yönden değerlendirilir. Kan bağışının kendisine en ufak bir riski zararı olacaksa öncelikle bağışçı korunur ve kanı alınmaz. Bağışçı adayının sağlık yönünden herhangi bir sorunu tespit edilirse yine kan alınmaz.
• Hangi aralıklarla kan verilebilir?
Erkekler üç ayda, kadınlar dört ayda bir rahatlıkla düzenli olarak kan verebilirler.
Son olarak belirtmek isterim ki; tıp öğrenciliğim boyunca acil durumu olan hastaların kan ihtiyacı için, Çapa Tıp’tan Kızılay Çapa Kan Merkezine mekik dokumuş bir Kızılay gönüllüsüyüm. O günden beri Kızılay gönüllüsü olmaktan hiç vazgeçmedim. Türkiye’nin en ücra köşelerinde, sınır boylarında çalıştım. Bir Tıp Doktoru olarak daima Kızılay’ı yanımda gördüm. Bugünlerde hastaların kan temini sorunları için telefonumuz susmuyor. Lütfen kan ihtiyacının acil değil sürekli olduğunu ve her an birilerinin kan bulmak için çırpındığını unutmayalım. Belki de şu anda çocuk, genç, yaşlı birçok hastanın hayatı sizin bağışlayacağınız kana bağlı. En büyük kahramanlık zor durumda olanın hayatını kurtarmaktır. En yakın Kızılay kan alma birimine ulaşarak kan bağışınızı yapıp gönül huzuru içinde birçok hayır dua alabilirsiniz. Kan alma birimine ulaşmak için; www.kanver.org adresine başvurabilirsiniz. Unutmayalım ki bir ünite kan üç can demektir. Kahramanlık beklemez. Kök hücre ve kemik iliği bağışını ayrı bir yazıya bırakalım. Sağlıkla kalın. Saygılarımla.