Bugünlerde COVID-19 vaka ve vakalara bağlı ölüm sayıları giderek artıyor. Kamuoyunun yakından tanıdığı birçok isim hastalığa yakalanıyor. Neredeyse herkesin yakın çevresinden pozitif tanı konulmuş vakalar çıkmaya başladı. Mart ayından beri devam eden pandemi sebebiyle tedbirlere riayet hususunda bir yılgınlık ve bıkkınlık oluştuysa vaka sayılarının artması kaçınılmaz bir durum olacaktır. Pandeminin ilk günlerinde Türkiye’de hastalığın seyrini öngörecek bir model yayınlamıştık. Geçtiğimiz zaman zarfında gelen talepler ve ihtiyaç üzerine Libya, İran ve Afganistan’da COVID-19 pandemisinin seyrini belirleyen modellemeler yaptık ve pandemi ile mücadeleye katkıda bulunmaya çalıştık. Dünya genelinde bizi kaynak gösterip ülkeleri için öngörü yapan çok sayıda bilim insanı oldu. Asıl soru ise pandeminin seyrini ne kadar ön görebildiğimizdir. Türkiye ile ilgili makalemiz İngiltere’de yayınlanalı aylar geçti. Dolayısıyla 45 günlük öngörülerimiz tüm Dünyaya açık biçimde deklare edilmiş oldu. Geçtiğimiz ay bu öngörülerin isabetini oranını belirleyen bir inceleme yaptık. Pandeminin seyrini ve pik zamanını doğru bilmişiz. İlk 30 gün, bazen % 100’e varan oranlarda isabetli öngörülerimiz olmuş. Daha sonra 45. Güne doğru giderek artan küçük sapmalar olmuş. Yani sonuçlar tahminlerimizden kabul edilebilir bir miktar uzaklaşmış. Biz makalemizde de ısrarla bir hususu vurgulamıştık. Modelimiz ve öngörülerimiz bilimsel hesaplamalara dayanmaktadır. Çok büyük bir yakınlıkla önümüzdeki süreçte neler olacağını göstermektedir. Fakat bütün bu hesaplamaların önemli bir püf noktası vardı. Püf noktamız tedbirlere ne kadar uyulacağıdır. İlk başta pandemi hususunda bireysel ve kamusal tedbirlere uyum en üst seviyede iken sonuçların biraz daha yüz güldürücü olması normaldi. Yaz tatilinin gelmesi, seyahat ve sokağa çıkma kısıtlamalarının kalkması, yeni normal olarak tanımlanmıştı. Yeni normali yanlış anlayıp anlamadığımızı çok iyi sorgulamazsak vaka sayılarının artması kaçınılmaz olabilir. Mümkünse düğün, cenaze, taziye, eğlence gibi toplu etkinliklerin törenlerini iptal etmek, gürültüsüz, sessiz, en az kalabalıkla yapmak, mümkün değilse bütün tedbirlere azami riayet etmek bir zorunluluktur. Pandemi yokmuş gibi tedbirsiz davranmak yeni normal değil yeni dalga olabilir. Bu sebeple olumlu düşünüp, olumlu davranarak, bütün tedbirleri tekrar gündeme alıp hastalığın üstesinden gelmeye çalışalım. Bilim dünyasının ısrarla üzerinde durduğu öneri tedbirlere tam riayettir.
Korona Nasıl Biter? Sürekli olarak, temizlik, detaylı hijyen, etkin maske kullanımı, kalabalığa girmemek, fiziksel mesafeye dikkat etmek, doğal ve sağlıklı beslenmek, kilo almamak, hareketliliği arttırıp mümkünse düzenli egzersiz yapmak bizi COVID-19’a karşı koruyucu çok önemli tedbirlerdir. Bu tedbirlere uyarsak korona yakın zamanda kontrol altına alınır ve rahatlarız. Dünyanın önde gelen üniversiteleri tarafından kaynak gösterilen araştırmalarımız
bize tedbirlerin önemini anlatıyor. Aşı ile ilgili bir müjde verip yazımızı noktalayalım. Dünya Sağlık Örgütü yaptığı resmi açıklamalarda çeşitli aşı çalışmalarının deneme aşamasında olduğunu belirtti. Yakın gelecekte ufukta bir COVID-19 aşısı görünüyor demektir. Bu arada tedbirlere dikkat edip hasta olmadan ve hastalığı yaymadan sağlıklı kalmamız önemlidir. Sağlıkla kalın. Saygılarımla.
