Sevgili okurlar, fark etmeden çocuğunuza duygusal ihmal ve istismar uyguluyor olabilir misiniz? Çocuğunuz büyürken onun ne hissettiğini ya da neye ihtiyacı olduğunu fark etmediğiniz hiç oldu mu? Aslında onları fark etmediğiniz ya da ihtiyaçlarına karşılık vermediğiniz zamanlarda onlara üstü kapalı birçok mesaj veriyorsunuz. Çoğunlukla sessizce ve istemeden verilen bu mesajlar erken dönemlerde çocuğun zihnine yerleşiyor ve ergenlik döneminde oluşması gereken benlik ve öz güven duygularını zayıflatırken, yetişkinlik döneminde ise doğru tercihler yapmaya engel oluyor. Erken yaşlarda zihinlerine yerleşen bu öğütler ilişkilerinde de kendilerine değer vermelerini engelliyor.
Peki nedir bu duygusal ihmal/istismar?
Duygusal ihmal/istismar çocukluk döneminde en yaygın istismar türü olmasına rağmen en zor fark edilen istismar türüdür. Her ailede ve her koşulda ortaya çıkabilen duygusal istismar, çocuğun korkmuş, utanmış, mutsuz, yalnız ve değersiz hissetmesine neden olmaktadır. Duygusal ihmal/istismar davranışları içerisinde:
- Çocuğu sürekli eleştirmek, aşağılamak, küçümsemek, bağırmak,
- Çocuk yardım istediğinde görmezden gelme, yardım etmeyi reddetme,
- Başkalarının yanında çocuğa bağırma, utandırma, aşağılayıcı isimler takma,
- Ev işi şiddete çocuğun maruz kalması,
- Çocuğun duygusal ihtiyaçlarını reddetme/görmezden gelme,
- Sevgiyi geri çekme, onu artık sevmeyeceğinizle tehdit etme,
- Çocuğu terk etme/bakımını aksatma,
- Fiziksel şiddet ile cezalandırma tehditlerinde bulunma,
- Yaşına uygun olmayan ağır işler/sorumluluklar vermek,
- Eğitim almasını engellemek,
- Yaptığı hatayı çocuğa psikolojik zarar verecek şekilde cezalandırma,
- Aşırı baskı ve otorite uygulamak,
- Çocuğun korktuğunu bildiği halde davranışı yapmaya zorlamak.
Çocuklar bu tür duygusal ihmal/istismara maruz kaldıklarında, sevilmediklerini ve değersiz olduklarını hissetmektedir. Bu durum onların, zayıf zihinsel gelişimine, ilişki kurmada güçlük çekmelerine, akademik başarısızlıklarına ve öz güven eksikliğine sebep olmaktadır. Ayrıca duygusal ihmal/istismara maruz kalmış çocuklar diğer çocuklara göre ebeveynleriyle güvenli bağ kurmada zorluk yaşamaktadır. İhmal/istismara uğrayan çocukların aynı zamanda farklı istismar türlerine de maruz kaldıkları görülmektedir. Özellikle duygusal istismar sıklıkla fiziksel istismara ve cinsel istismara eşlik etmektedir. Purdue Üniversitesi’nin 2012 yılında yapmış olduğu bir araştırmada duygusal ve fiziksel istismara maruz kalmış çocukların kanser hastası olma olasılıklarının daha yüksek olduğu ortaya koyulmuştur.
Çocukların duygusal ihmal/istismara uğradıklarını gösteren belirtiler nelerdir?
- Ebeveynlerden korkma,
- Ebeveynlerinden nefret ettiklerini söyleme,
- Kendileri hakkında kötü konuşma (aptalım, işe yaramazım),
- Akranlarına göre duygusal olarak tam gelişmemiş olma,
- Konuşmada anlık değişim (kekeleme),
- Davranışlarda anlık değişim (akademik başarıda düşüş, alt ıslatma, tırnak yeme)
Duygusal ihmal/istismara uğrayan çocuklar terapi görmediklerinde yetişkinlik hayatlarında farklı kişilere duygusal şiddet uygulamaya meyilli oldukları da bilinmektedir. Duygusal şiddete maruz kalmış çocuklar zamanında alınan uzman desteğiyle bu durumun olumsuz etkilerinden kurtulabilir. Bu durumda olan çocuklar için destek alınması ilk ve en önemli basamaktır. Bir sonraki adımda ise çocuğu ihmal/istismara maruz bırakan kişinin ve aile üyelerinin destek alması gerekmektedir.
Unutmayalım ki geleceğimizin teminatı çocuklar, bugünün yarını, yarının umutlarıdır…
