Dijital dünya hızla gelişirken, yapay zeka (YZ) teknolojileri günlük hayatın neredeyse her alanına nüfuz etmeye başladı. Yapay zeka, verilerin işlenmesi, analiz edilmesi ve kullanıcıların ihtiyaçlarına yanıt verilmesi konusunda devrim yaratırken, aynı zamanda siber suçlular ve dolandırıcılar için yeni fırsatlar doğurdu. Özellikle son dönemde yapay zeka tabanlı dolandırıcılık faaliyetlerinin giderek daha karmaşık hale geldiği ve bu teknolojilerin yatırımcıları, sosyal medya kullanıcılarını ve dijital dünyayı tehdit eden en büyük unsurlardan biri haline geldiği gözlemleniyor. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) yaptığı son açıklamalar, yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerinin hızla arttığını ve bu girişimlerin yatırımcılar için büyük tehlikeler oluşturduğunu gözler önüne serdi. Bu bağlamda, Sosyal Medya Uzmanı ve İstanbul Galata Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Michael Kuyucu, yapay zeka teknolojisinin hızla gelişen dolandırıcılık teknikleri üzerindeki etkisini Alanya Posta Medya’ya değerlendirerek, bu yeni nesil tehditlere karşı alınması gereken önlemler konusunda açıklamalarda bulundu. Ayrıca Kuyucu, OpenAI tarafından geliştirilen ve sürekli evrilen ChatGPT’nin 4o sürümüne geçişiyle yapay zeka tabanlı hizmetlerin geldiği noktayı vurgularken, bu gelişmelerin olumlu ve olumsuz yanlarını da ele aldı.
YAPAY ZEKA TEKNOLOJİNİN SÜREKLİ GELİŞİMİ VE DOLANDIRICILIĞIN EVRİMİ
Yapay zeka teknolojisi, son yıllarda devrim niteliğinde değişiklikler geçirerek birçok sektörde dönüşüm yaratmaya devam ediyor. Büyük veri (big data) analitiği, makine öğrenimi (machine learning) ve derin öğrenme (deep learning) algoritmaları sayesinde, yapay zeka sistemleri insan davranışlarını taklit etmenin çok ötesine geçerek bağımsız kararlar verebilen, öğrenebilen ve adaptasyon kabiliyeti yüksek araçlar haline geldi. Bu gelişmeler, işletmelerden sağlık sektörüne, eğitimden finansal hizmetlere kadar her alanda fırsatlar sunarken, kötü niyetli kişilerin bu teknolojiyi suistimal ederek dolandırıcılık girişimlerinde kullanmalarını da kolaylaştırdı. Prof. Dr. Michael Kuyucu, yapay zekanın gelişimini ve bu teknolojinin kötü amaçlı kullanımıyla ilgili, “Yapay zeka, insan yaşamını her anlamda kolaylaştırabilecek devasa bir potansiyele sahip. Ancak ne yazık ki bu güçlü teknolojiler, dolandırıcılar tarafından kötüye kullanılabiliyor. Yapay zeka, dolandırıcıların çok daha karmaşık ve hedef odaklı saldırılar gerçekleştirmesine olanak tanıyor. Bu saldırılar, özellikle sosyal medya ve yatırım dünyasında hızla yayılıyor ve kullanıcıları yanıltarak büyük maddi kayıplara yol açabiliyor” ifadelerini kullandı.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ DOLANDIRICILIK YÖNTEMLERİ: DEEPFAKE TEKNOLOJİSİ VE SOSYAL MEDYA MANİPÜLASYONLARI
Yapay zeka, özellikle sosyal medya platformları ve yatırım dünyasında dolandırıcıların etkili bir şekilde faydalandığı bir araç haline geliyor. Bu doğrultuda da sosyal medya kullanıcıları ve yatırımcılar, yapay zeka algoritmaları kullanılarak kişiselleştirilmiş saldırılara maruz kalabiliyor. Dolandırıcılar, yapay zeka sayesinde hedef kitlelerinin dijital ayak izlerini takip ederek, onların davranışlarını analiz edebiliyor ve bu analizlere dayanarak en uygun dolandırıcılık yöntemlerini seçebiliyorlar. Bu da dolandırıcılık faaliyetlerinin çok daha inandırıcı ve etkili hale gelmesine neden oluyor. Yapay zeka tabanlı dolandırıcılık girişimlerinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biri, deepfake teknolojisi. Deepfake teknolojisi, yapay zeka algoritmalarının kullanılarak sahte video ve ses dosyaları oluşturulmasına dayanıyor. Bu teknoloji, bir kişinin yüz ifadelerini, ses tonunu ve mimiklerini gerçeğe çok yakın bir şekilde taklit ederek, o kişinin farklı bir bağlamda konuşuyor veya bir olayda yer alıyormuş gibi gösterilmesine olanak tanır. Prof. Dr. Michael Kuyucu, deepfake teknolojisinin dolandırıcılık faaliyetlerinde nasıl kullanıldığını şu şekilde anlatıyor; “Deepfake teknolojisi, yapay zeka dolandırıcılığının en tehlikeli silahlarından biri haline geldi. Bu teknoloji sayesinde, devlet yetkililerinin, ünlü iş insanlarının ve tanınmış figürlerin sahte videoları oluşturulabiliyor. Bu sahte içeriklerde, söz konusu kişiler yüksek getiri vaat eden yatırım fırsatlarını destekliyormuş gibi gösteriliyor. Yatırımcılar, bu kişilere güvenerek dolandırıcıların sunduğu sahte yatırım fırsatlarına para yatırabiliyor ve büyük maddi kayıplar yaşayabiliyor. Deepfake videolar, genellikle sosyal medya platformlarında hızla yayılabiliyor ve dolandırıcıların geniş kitlelere ulaşmasına olanak tanıyor. Tanınmış iş insanları, devlet yetkilileri veya medya figürlerinin sahte görüntüleri ve sesleri kullanılarak yatırımcılara güven veriliyor, bu da dolandırıcıların sahte yatırım tekliflerini daha inandırıcı hale getiriyor.” Kuyucu, bu sahte içeriklerin özellikle finansal kazanç vaat eden sahte fırsatlar sunarak yatırımcıları hedef aldığını da belirtti.
SOSYAL MEDYADA YAPAY ZEKA TABANLI DOLANDIRICILIK: DİJİTAL DÜNYANIN YENİ GERÇEKLİĞİ
Sosyal medya, yapay zeka destekli dolandırıcılık faaliyetlerinin en yaygın olarak kullanıldığı platformlardan biri haline gelirken, dolandırıcıların da yapay zeka algoritmalarını kullanarak sahte hesaplar oluşturduğunu ve sosyal medya platformlarında geniş kitlelere ulaştığını belirten Kuyucu, “Yapay zeka destekli botlar ve sahte hesaplar, dolandırıcıların hedeflerine ulaşmalarını ve yatırımcıları yanıltmalarını kolaylaştırıyor” dedi. Kuyucu, sosyal medyanın dolandırıcılık faaliyetlerinde nasıl kullanıldığını şu şekilde açıkladı; “Sosyal medya, dolandırıcılar için adeta bir altın madeni haline gelmiş durumda. Yapay zeka destekli botlar ve sahte hesaplar, dolandırıcıların hedeflerine ulaşmalarını ve geniş kitlelere hızla erişmelerini sağlıyor. Bu hesaplar, büyük şirketlerin isimlerini ve logolarını kullanarak sahte yatırım fırsatları sunuyor. Kullanıcılar, bu hesapları gerçek sanarak dolandırıcıların tuzağına düşebiliyor. Yapay zeka destekli dolandırıcılık yöntemleri, sosyal medya algoritmalarını kullanarak hızla yayılıyor ve dolandırıcıların daha fazla kişiyi tuzağa çekmesine olanak tanıyor. Sahte hesaplar, yatırımcıları yanıltmak için profesyonelce hazırlanmış içerikler ve gönderiler kullanıyor. Bu hesaplar, sahte hisse senedi satışları, kripto para işlemleri ve diğer finansal fırsatlar sunarak yatırımcıları dolandırıyor.” Kuyucu, bu tür dolandırıcılık faaliyetlerinin yatırımcılar için büyük riskler oluşturduğunu belirtiyor.
CHATGPT’NİN YENİ SÜRÜME GEÇİŞİ VE YAPAY ZEKANIN SÜREKLİ GELİŞMESİ
Yapay zeka teknolojisinin sürekli gelişimi, sadece dolandırıcılık faaliyetlerinde değil, aynı zamanda kullanıcıların günlük yaşamını iyileştirmede de büyük bir rol oynuyor. OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT, bu teknolojilerin en gelişmiş örneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. ChatGPT’nin 4.0 sürümüne geçişi, yapay zeka tabanlı hizmetlerin nasıl evrildiğini ve bu teknolojilerin ne kadar güçlü hale geldiğini Kuyucu, şu sözlerle aktardı; “ChatGPT, yapay zeka teknolojisinin ne kadar ilerlediğinin en önemli göstergelerinden biridir. Bu teknoloji, kullanıcıların sorularına akıllı yanıtlar verebiliyor, doğal dil işleme yetenekleri sayesinde karmaşık problemleri çözebiliyor ve sürekli olarak öğrenip kendini geliştirebiliyor. ChatGPT’nin 4.0 sürümüne geçişi, bu teknolojinin geldiği noktayı gösteriyor ve yapay zekanın gelecekte hayatımızın her alanına daha fazla nüfuz edeceğini kanıtlıyor. ChatGPT, kullanıcıların ihtiyaçlarına hızlı ve etkili yanıtlar verebilmek için geniş bir veri tabanına dayanıyor ve makine öğrenimi algoritmaları sayesinde sürekli kendini güncelliyor. Bu gelişmeler, yapay zeka teknolojisinin daha sofistike ve etkili bir hale gelmesine olanak tanıyor.” Kuyucu, yapay zeka teknolojilerinin olumlu yönlerinin yanı sıra bu teknolojilerin kötü amaçlı kullanımlarına ilişkinde, “Yapay zeka tabanlı sistemler, kötü niyetli kişiler tarafından da kullanılabiliyor. Dolandırıcılar, bu teknolojileri kullanarak insanları yanıltabiliyor ve dijital dünyada büyük tehlikeler yaratabiliyor” diye konuştu.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ DOLANDIRICILIĞIN HEDEFİ: FİNANSAL OKURYAZARLIĞI DÜŞÜK YATIRIMCILAR
“Yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerinin birincil hedefi, finansal okuryazarlığı düşük ve hızlı kazanç elde etmek isteyen yatırımcılardır” diyen Kuyucu, dolandırıcıların bu tür yatırımcıları hedef almasının nedenlerini şu şekilde açıkladı; “Dolandırıcılar, özellikle büyük kazanç vaat eden yatırım fırsatları sunarak yatırımcıları tuzağa çekiyor. Yapay zeka teknolojisi sayesinde bu fırsatları çok daha inandırıcı hale getiriyorlar. Yatırımcılar, genellikle riskleri göz ardı ederek bu fırsatlara atılıyor ve dolandırıcıların kurbanı oluyor. Yatırımcılar, sahte sosyal medya hesapları ve yapay zeka destekli botlar aracılığıyla yüksek kazanç vaat eden hisse senedi satışları, kripto para işlemleri veya diğer finansal fırsatlarla karşı karşıya kalabiliyor. Bu tür dolandırıcılık girişimlerinde dolandırıcılar, sosyal medya platformlarını kullanarak yatırımcılara sahte fırsatlar sunuyor ve onları dolandırıcılık tuzağına çekiyor.” Kuyucu, bu tür dolandırıcılık faaliyetlerinin yatırımcılar için büyük bir tehlike olduğunu belirtiyor.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ DOLANDIRICILIĞA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerine karşı korunmak için bireylerin ve kurumların alabileceği birçok önlem bulunmaktadır. Kuyucu, bu konuda alınması gereken önlemleri şu şekilde sıraladı;
1. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI VE BİLGİ GÜVENLİĞİ
Kullanıcılar, dijital platformlarda kişisel bilgilerini paylaşırken son derece dikkatli olmalıdır. Kuyucu, kişisel verilerin korunmasının dolandırıcılık girişimlerine karşı en önemli savunma mekanizmalarından biri olduğunu belirterek. Özellikle banka hesap bilgileri, kimlik numaraları ve şifreler gibi hassas bilgilerin paylaşılmasından kaçınılması gerektiğini vurguluyor.
2. RESMİ KAYNAKLARDAN BİLGİ DOĞRULAMA
“Yatırımcılar, karşılarına çıkan her yatırım fırsatını mutlaka resmi kaynaklardan doğrulamalıdır” diyen Kuyucu, “Yatırımcılar, karşılarına çıkan fırsatların gerçekliğini SPK’nın internet sitesinde yer alan yetkilendirilmiş kurumlar listesi aracılığıyla kontrol etmelidir. Yalnızca bu listede yer alan kurumlar aracılığıyla işlem yapılmalı, sosyal medyada karşılaşılan finansal fırsatlar dikkate alınmamalıdır” dedi.
3. DOLANDIRICILIK FARKINDALIĞIN ARTTIRILMASI
“Kullanıcıların yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerine karşı farkındalığını artırmak, bu tür girişimlerin etkisini azaltmada önemli bir adımdır” diyen Kuyucu, deepfake videolar, sahte sosyal medya hesapları ve dolandırıcılık amaçlı gönderilere karşı kullanıcıların bilinçlendirilmesi gerektiğini belirtti.
4. SOSYAL MEDYA PLATFORMLARININ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Sosyal medya platformlarının yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerine karşı daha güçlü güvenlik önlemlerin alınması gerektiğini söyleyen Kuyucu, sosyal medya platformlarının sahte içeriklerin yayılmasını engellemek için daha etkili algoritmalar geliştirmesi gerektiğini ifade etti.
5. FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN ARTIRILMASI
Yatırımcıların, finansal okuryazarlık seviyelerini artırarak dolandırıcılık girişimlerine karşı daha bilinçli hareket etmeleri gerektiğini belirten Kuyucu, özellikle finansal işlemler konusunda uzmanlardan bilgi ve destek almanın önemini vurguladı.
YAPAY ZEKA ÇAĞINDA DİJİTAL GÜVENLİK ZORUNLULUĞU
“Yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimleri, dijital dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden biri haline geldi” diyen Kuyucu, “Bu tehditler, sosyal medya platformlarında hızla yayılan sahte içerikler, deepfake videolar ve yapay zeka destekli botlar aracılığıyla geniş kitlelere ulaşıyor ve yatırımcıları yanıltarak maddi kayıplara yol açıyor” diye konuştu. Kuyucu, bu tehditlere karşı dijital güvenlik önlemlerinin artırılması gerektiğini vurgulayarak, “Yapay zeka teknolojisinin hızla gelişmesiyle birlikte, dijital güvenlik de vazgeçilmez bir öncelik haline gelmiştir. Hem bireylerin hem de kurumların, yapay zeka destekli dolandırıcılık girişimlerine karşı hazırlıklı olması ve farkındalıklarını artırması, dijital dünyada güvenli bir şekilde var olmanın en önemli unsurlarından biri haline gelmiştir” diyerek sözlerini noktaladı. -Alkın BİRİCİK