Vergi Konseyi'nin hazırladığı "Tarım Sektörü Çalışma Grubu Raporu 2024", tarım sektöründeki yapısal ve vergisel sorunlara ışık tuttu. Raporda, arazi toplulaştırma, teknoloji kullanımı ve kayıt dışılığın önlenmesi gibi konularda önemli çözüm önerileri sunulurken, Türkiye'nin uluslararası alanda rekabet gücünü artırmak için yapılması gereken düzenlemeler de detaylandırıldı.
TARIMIN ÖNEMİ VE MEVCUT DURUMU
Raporda, dünya nüfusunun hızla artmasıyla birlikte tarımsal üretimin verimliliğinin ve sürdürülebilirliğinin daha da kritik hale geldiği ifade edilirken, FAO'nun tahminlerine göre, dünya nüfusu 2032 yılında 8.6 milyara ulaşacağı belirtildi. Bu durumun ise sağlıklı gıdaya erişimin ve sürdürülebilir tarım politikalarının önemini arttırdığı ifade edildi..
TÜRK TARIMININ YAPISAL SORUNLARI
Türk tarımının temel sorunlarından biri olduğu öne sürülen tarım arazilerinin nesiller boyu bölünerek küçülmesinin verimli ölçeklerde tarım yapmayı zorlaştırmakta ve ölçek ekonomilerinden yararlanmayı engellemekte olduğu raporda yer aldı. Arazi bölünmesi, üretim maliyetlerini artırdığı ve rekabet gücünü azalttığı belirtildi. Ayrıca, tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesi, sürdürülebilir tarımsal üretim ve işletme yapısını tehdit ettiği bu sorunun çözümü için arazi toplulaştırma projelerinin teşvik edilmesi gerektiği belirtildi. Tarım ürünlerinin fiyat ve gelir esnekliklerinin düşük olması, üretim ve arzda dalgalanmalara yol açtığı ve bu da tarımsal ürünleri girdi olarak kullanan sektörleri olumsuz etkilediğinin gözlemlendiği raporda, iklim ve hava koşulları gibi öngörülemeyen riskler, tarım sektöründe büyük belirsizlikler yarattığı dile getirildi.
MEVCUT VERGİLENDİRME UYGULAMALARI
Raporda, mevcut vergi düzenlemelerinin tarım sektörünün ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldığı ve vergi yükünün adil bir şekilde dağıtılması gerektiği vurgulanırken, çiftçilerin mevcut vergi sistemi nedeniyle büyük bir vergi yükü altında kaldığı ve bu durumun tarımsal üretimi olumsuz etkilediği ifade edildi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Raporda, Türk tarımının yapısal ve vergisel sorunlarının çözümüne yönelik çeşitli öneriler sunuldu. O öneriler ise şu şekilde; “Küçük ve bitişik tarım arazilerinin birleştirilerek verimli ölçek büyüklüğüne ulaşmaları teşvik edilmelidir. Bu amaçla arazi toplulaştırma projelerine vergi teşvikleri sağlanabilir. Tarımda teknoloji kullanımını artırmak ve sermaye girişini desteklemek için vergi avantajları sağlanmalıdır. Özellikle küçük çiftçilerin ve tarımsal işletmelerin modern tarım tekniklerini benimsemeleri için vergi indirimleri ve teşvikler uygulanmalıdır. Tarım sektöründeki kayıt dışılığın önlenmesi için denetimler artırılmalı ve kayıtlı ekonomiye geçiş teşvik edilmelidir. Bu amaçla, kayıt dışı çalışan çiftçilere yönelik cezai yaptırımların yanı sıra kayıt altına alınmaları durumunda vergi avantajları sunulabilir. Çiftçilere sağlanan doğrudan destekler ve sübvansiyonlar artırılmalı, bu desteklerin verimli kullanımı sağlanmalıdır. Özellikle organik tarım ve sürdürülebilir tarım uygulamaları teşvik edilmelidir. Çiftçilerin vergi mevzuatı konusunda bilinçlendirilmesi ve tarımsal üretim teknikleri hakkında eğitilmesi için devlet tarafından ücretsiz eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.”
Bu çalışma Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Konseyi üyesi ALKÜ İktisadi ve İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Güneş Yılmaz tarafından hazırlandı. -Alkın BİRİCİK
