Son yıllarda kripto para, hisse senetleri ve borsa yatırımlarına olan ilgi, adeta bir çığ gibi büyüyor. Yatırımcıların dikkatini çeken finansal araçlar, kısa vadede büyük kazançlar vaat ediyor gibi görünse de, aynı zamanda yüksek riskleri de beraberinde getiriyor. Türkiye’de finansal okuryazarlık düzeyinin yükselmesi ve sosyal medyanın etkisiyle her geçen gün daha fazla insan bu yatırımlara yöneliyor. Özellikle pandemi döneminde faiz oranlarının düşmesi, geleneksel yatırım araçlarının getiri potansiyelinin azalması ve ekonomide yaşanan belirsizlikler, insanları kripto paralara ve borsaya yönlendirdi. Ancak, bu alanda yapılan yatırımların getirdiği riskler ve fırsatlar hakkında bilinçli olmak büyük önem taşıyor. Coin Türk'ün kurucusu ve kripto para piyasalarının deneyimli ismi Avukat Onur Atam, kripto para ve borsa yatırımlarında dikkat edilmesi gerekenler, fırsatlar ve riskler hakkında Alanya Posta Medya’ya değerlendirmelerde bulundu.
YATIRIMLARA İLGİNİN NEDENİ
İnsanların kripto paralar, hisse senetleri ve borsa yatırımlarına bu kadar ilgi göstermesinin temel motivasyonu, yüksek fiyat volatilitesi ve kısa sürede büyük kazançlar elde edebilme potansiyeli olduğunu belirten Atam, şunları söyledi; “Burada temel motivasyonun yüksek fiyat volatilitesi olduğunu düşünüyorum. Özellikle medyada X hissesi veya Y tokenin belirli bir dönemde birkaç kat kazanç getirdiği haberleri insanları cezbediyor. Sosyal medyada, özellikle piyasaların yükselişte olduğu dönemlerde, bu tarz kazanç deneyimlerinin çok fazla paylaşıldığını görüyoruz.” Kripto paralar ve borsa yatırımları, geleneksel yatırım araçlarından çok daha farklı bir yapıya sahip. Özellikle Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar, kısa sürede yüksek kazanç elde edebilme potansiyeline sahip olduğu için yatırımcıların ilgisini çekiyor. Atam, bu durumu da şu şekilde açıklıyor: "Kripto paralar, hisse senetleri, bunlar risk piyasaları olarak isimlendiriliyor. Yani altın, gümüş gibi varlıkların ötesinde paranızı daha fazla riske ettiğiniz ancak daha büyük kazançlar elde etme potansiyeliniz olan varlıklardan bahsediyoruz. Örneğin Bitcoin, son 346 günde yüzde 142 getiri sağladı. Veya bazı altcoinlerde bu yüzde 500’ün üzerinde, belirli dönemlerde böylesi yüksek kazançları gören yatırımcılar haklı olarak kendisinin de para kazanabileceğini düşünüyor."
RİSK YÖNETİMİ VE PORTFÖY ÇEŞİTLENDİRMESİ
Atam, risk yönetiminin önemini şu sözlerle vurguladı: "Öncelikle ne kadar riskli varlıklara yatırım yaparsanız, o kadar büyük kazançlar elde edebilirsiniz. Ancak burada umursanmayan şey o kadar da büyük kayıplar yaşama potansiyeliniz olduğudur. O halde volatilitesi daha düşük varlıklarla portföyünüzü dengelemek iyi bir seçenek olabilir. Bu aynı zamanda daha riskli varlıklara yatırım yaparken büyük alım fırsatı dönemlerinde maliyet düşürebileceğiniz nakdi de elde tutmanızı sağlar." Atam, portföy çeşitlendirmesinin önemini belirterek, "Kripto, hisse senetleri kendi içinde de daha az riskli alternatifler barındırır. Örneğin Bitcoin, bir anda sıfıra gitme ihtimali çok düşük olan ancak buna rağmen geçmişte birkaç günde yüzde 50 kayıp yaşayabilmiş bir varlık. Ancak bir de piyasa değeri ve hacmi düşük tokenler var, bunlar bir günde yüzde 99’da düşebilir nitekim geçmişte bunun örneklerini gördük. O halde kripto varlıklar için örneğin toplam nakdimizin yüzde 10’unu ayırıyorsak bunun önemli bir kısmını da Bitcoin ve Ethereum gibi temelleri daha sağlam varlıklara ayırmayı düşünmemiz gerekebilir” dedi.
GÜVENİLİR PLATFORMLARIN SEÇİMİ VE DOLANDIRICILIKTAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
Kripto para, hisse senedi ve borsa yatırımlarında güvenilir platformların seçimi ile ilgili de konuşan Atam, "Hepsinden önce nasıl portföyümüzü çeşitlendiriyorsak kullandığımız platformları da çeşitlendirmemiz bizim lehimize olacaktır. 2022 Kasım ayında FTX borsasının müşterilerini dolandırdığı ortaya çıktığında birçok yatırımcı varlıklarını tek bir borsada tuttuğu için mağdur oldu. Halen daha iadelerini alamadılar ve iadelerini aldıklarında en düşük fiyatlardan tokenlerinin USD karşılığı kendilerine verilecek” diye konuştu. “Güvenilir platform seçerken dikkat edilmesi gereken diğer faktörler ise yasal izinler, regülasyonlara uyum ve rezerv kanıtı raporları” diye konuşan Atam, yatırımcıların bu platformların bloglarında yayınladıkları raporları incelemeleri gerektiğini de belirtti. Atam, “Kripto para borsaları özelinde rezerv kanıtını önemseyen ve düzenli olarak rezerv kanıtı raporu yayınlayan platformları tercih etmeliyiz. Dışarıdan baktığınızda güvenirlik anlamında görebilecekleriniz bunlar” diyerek bu raporların önemine dikkat çekti.
YÜKSEK KAZANÇ VAADİ İLE DOLANDIRICILIK
Kripto para piyasalarında sıkça karşılaşılan bir durum olan yüksek kazanç vaadi ile insanları dolandırıcıların tuzağına çekebildiklerini söyleyen Atam, “Eğer bir fırsat, teklif kulağa inanılmaz derecede iyi geliyorsa buna inanmayın. Çünkü dolandırıcılar kurbanlarını tuzağa çekmek için böylesi abartılı vaatlerde bulunuyor. Örneğin LUNA çöküşü döneminde UST Token için yüzde 20 yıllık kazanç sunan bir protokol vardı. Ödeme de yapıyordu ancak bu sürdürülebilir değildi. Sonrasında UST stablecoini sıfıra gitti” ifadelerinde bulundu.
DOLANDIRICILIKTAN KORUNMANIN YÖNTEMLERİ
Atam, yatırımcıların dolandırıcılık tuzaklarından korunmak için dikkat etmeleri gereken yöntemleri şu şekilde sıralıyor: Anchor Protocol gibi yüzde 20 UST APY sunan sistemler sonunda çöker ve paranızın büyük bir kısmını kaybedersiniz. Dolandırıcılar, portföyünüzü yönetme karşılığında büyük kazanç vaat eder, ana paraya ulaşmadan kaybolurlar. Hackerlar, belirli bir adrese yatırım yaparsanız iki katı kazanç elde edeceğinizi vaat ederek dolandırıcılık yapabilirler. Bu üç grubun ortak noktası, yatırımcıda heyecan uyandırarak gerçek risklerin göz ardı edilmesini sağlamak. Hepsinin ortak özelliği sizde heyecan uyandırmasıdır. Ama bu heyecan sizin hayrınıza olmaz o yüzden bir önceki soruda da belirttiğim gibi şüpheci kalmanız gerekiyor.”
YATIRIM ALANLARINA ARTAN İLGİ
Kripto para ve borsa yatırımlarına yönelik artan ilginin bir diğer nedeni, insanların kısa vadede büyük kazançlar elde etme isteği. Atam, bu konuda şöyle bir tespitte bulunuyor: "Özellikle hisse senetleri tarafında uzun vadeli stratejiler oluşturup buna sadık kalan yatırımcılar çok fazla. Bu yıllardır da böyle ve yaşı genç yatırımcılar için geçmişte iyi bir strateji olduğunu gördüler. Ancak kripto paralarda durum çok daha farklı, yatırım burada bir oyuna dönüşüyor. Sadece sosyal medyada gördüğü kazanç oranlarıyla, şu kadar yükselecek vaatleriyle yatırım yapanların işi gerçekten çok zor." -Alkın BİRİCİK
