Yaşın ilerlemesi nedeniyle çalışma gücünün azalması sonucu gelir kaybına uğrayan sigortalıların geçimlerini sağlamak amacıyla kurulmuş yaşlılık sigortasından bağlanan aylıktır.
4/A Yaşlılık Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?
Hizmet akdi ile çalışanların (4/a kapsamında bir veya birden fazla işverene bağlı olarak çalışanlar) yaşlılık aylığının bağlanmasında hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik göstermektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanlar için bu kanunlardaki şartlar geçerli olacak, dolayısıyla bu kişilerin kazanılmış hakları korunacaktır.
Buna göre;
8/9/1999 öncesi sigortalı olarak ilk defa işe başlayanların yaşlılık aylığına hak kazanabilmeleri için sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş koşullarının bir arada yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısını yerine getirmiş, ancak yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gereken yaş koşulunu yerine getirmeyen sigortalıya Kurumumuzca yaşlılık aylığı bağlanması mümkün değildir.
8/9/1999 tarihi itibariyle yaşlılık aylığına hak kazananlar ile bu tarih itibariyle kadın sigortalılardan 18, erkek sigortalılardan 23 yıllık sigortalılık sürelerini dolduranlardan;
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5000 gün veya,
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması, 15 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 3600 gün yahut,
- Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, kadın ise 20, erkek ise 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 5000 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartlarını yerine getirenler, yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.
8/9/1999 tarihinde bu koşulları yerine getirmeyen sigortalıların 23/5/2002 tarihindeki sigortalılık sürelerine göre, sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanabilecekleri öngörülmüştür.
4/B KENDİ NAM VE HESABINA ÇALIŞANLAR YAŞLILIK AYLIĞI (BAĞ-KUR)
4/b Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar ile Köy ve Mahalle Muhtarları Yaşın ilerlemesi nedeniyle çalışma gücünün azalması sonucu gelir kaybına uğrayan sigortalıların geçimlerini sağlamak amacıyla kurulmuş yaşlılık sigortasından bağlanan aylıktır.
Yaşlılık Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarlarına yaşlılık aylığının bağlanmasında hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik göstermektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden önce 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanlar için bu kanunlardaki şartlar geçerli olacak, dolayısıyla bu kişilerin kazanılmış hakları korunacaktır.
Bu kapsamdaki sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için, Kurumumuza yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunduğu tarihte prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması gerekmektedir.
Buna göre;
1/10/1999 tarihi itibariyle aylık bağlanmasına hak kazananlar ile hak kazanmalarına iki tam yıl veya daha az kalan sigortalılara;
- Kadın için 20 tam yıl, erkek için 25 tam yıl prim ödemesi,
- Kadın için 50, erkek için 55 yaşında olması ve 15 tam yıl prim ödemesi,
şartlarından birinin yerine getirilmesi koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanabilirler.
Sigortalıların 1/10/1999 tarihi itibariyle aylık bağlanmasına hak kazanmalarına 2 yıldan daha fazla süre var ise ve 1/6/2002 tarihi itibariyle kadın 20 erkek için 25 tam yıl prim ödeme süresini dolduranlar veya doldurmalarına kalan süreye göre sigortalılara kademeli geçiş uygulanarak tabi olacakları yaşlılık aylığı şartları belirlenmektedir.
4/C KAMU GÖREVLİLERİ (DEVLET MEMURLARI) YAŞLILIK AYLIĞI
4/C sigortalılar devlet memuru olarak kadrolu çalışanlardır. Buna ek olarak 1 yıldan kısa süreli veya mevsimlik çalışanlar da bu kapsama girer.
Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altında sigortalı olan milyonlarca çalışan bulunmaktadır. Bu sigortalılardan biri de 4/C yani eski adıyla Emekli Sandığı çalışanlarıdır.
Ülkemizde milyonlarca çalışan Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki sigorta kollarına bağlı olarak çalışıp, sosyal güvencelerden, sağlık hizmetlerinden yararlanıyor ve gerekli şartlar tamamlandığı zaman da emekli oluyor. Bu haklardan yararlanabilmeleri için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bağlı olan 4A (eski ismi SSK), 4B (eski ismi Bağ-Kur) ve 4C (eski ismi Emekli Sandığı),sistemlerinden birine bağlı olarak çalışmaları gerekmektedir.
4/C NEDİR, HAKLARI NELERDİR?
Herhangi bir kurum ya da kuruluşta çalışan her vatandaş kendini ve ailesini güvence altına almak istemektedir. Hem bugün hem de yarın bu güvenceye bağlı olarak sosyal haklarda, sağlık hizmetlerinden ve tabiî ki emeklilik hizmetlerinden faydalanmak ister. Bu nedenle de Sosyal Sigortala Kurumu’nun (SGK) sağlamış olduğu sigorta kollarından biri altında çalışır.
4/C sigorta sistemi altında olanlar daha önce Emekli Sandığı’na bağlı çalışanlar olarak adlandırılıyorlardı. Bu da bir yıldan az süreli veya mevsimlik bir iş olduğunda Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın ortak görüşlerine bakılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevde, belirtilen ücret ya da kontenjan sınırı içinde çalıştırılan vatandaşların bağlı olduğu sigorta koludur.
YAŞLILIK AYLIĞININ 3 TEMEL KOŞULU NEDİR.?
Sigortalılık Süresi
Sigortalılık süresi, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına bağlı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile tahsis yapılması için yazılı istekte (emeklilik talebinde) bulunduğu tarih, ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınmaktadır.
Prim Ödeme Gün Sayısı
Prim ödeme gün sayısı; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen sürelere ait gün sayısını ifade etmektedir.
Yaş
Yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanmasına ilişkin haklardan yararlanmak için gereken koşullardan biri de “yaş” olup, tahsis talep tarihinde aranan yaş şartı, tahsis talep tarihinden doğum tarihinin çıkartılması suretiyle tespit edilir.
Sonuç olarak, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her bir ferdin, 18 yaşından itibaren, Anayasadan kaynaklanan Sosyal Güvenlik hakkını kullanmaya başlaması gerekmektedir. Bu bağlamda tüm vatandaşlarımızın 18 yaşından itibaren herhangi bir sigorta koluna tabi olarak hayatını sürdürmesi, gerek zor zamanlarında gerekse de yaşlılık dönemlerinde, hiç kimseye muhtaç olmadan hayatlarını sürdürmesi bakımından çok büyük önem arz etmektedir. Saygılarımla.