Sevgili ebeveynler, çocuklarınızın sağlıklı beyin gelişimi ve gelişmekte olan bedenlerine gereken zamanı kazandırmaları için uyku önemli bir ihtiyaçtır. Bebeklerin sağlıklı gelişimleri için kaliteli uyku en az beslenme kadar önemlidir. Çünkü bebekler gerçekten de uyuyarak büyürler. Yetişkinler olarak yeterince uyumadığınız zamanlarda kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Yorgun, bitkin ve isteksiz… Yeni doğmuş bir bebeğin ebeveyni olarak geçirdiğiniz ve gözlerinizi azıcık kapayabilmek için her şeyi yapabileceğiniz o uykusuz geceleri hatırlıyor musunuz?
Uyku sırasında özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormonun salgılanması bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahiptir ve aynı zamanda hipofiz bezinin daha fazla büyüme hormonu salgılamasını sağlar. Amerikan Psikiyatri Dergisi'nde yayınlanan yeni bir çalışmada, bebeğin hayatının ilk on iki ayında uyku bozukluklarının otizm tanısına yol açabileceği, yanlış uykunun, beynin ayrılmaz bir parçası olan hipokampüsün büyümesini olumsuz etkilediği ortaya koyulmuştur. Hipokampus öğrenme ve hafıza için kritik bir öneme sahip olmakla birlikte, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarında yaklaşık %80'inde uyku sorunlarının var olduğu bilinmektedir.
Çocukların uykusuz dönemlerde yeni bilgilerin akışını takip ederek, bunlardan anlam çıkarması beyinleri için çok zor bir iştir. Uyku sırasında beyinleri yeni bilgi girişine kapanır ve hali hazırda görülüp yaşanmış olanları düzenler. Çocuklar uyurken beyinleri birleştirilen bir harddisk gibi çalışır. Format atıp etrafı toparlayarak, iki önemli görevi yerine getirir: budama ve pekiştirme. Artık ihtiyaç duyulmayan beyin hücreleri arasındaki bağlantıları budar ve gün boyu yeni karşılaştığı bilgileri ise işleyerek pekiştirilmesini sağlar. Uyku kalitesi ve süresi belleğin pekiştirilmesi için büyük öneme sahiptir. Yetersiz uykunun çocukların sağlığı ve gelişimi üzerinde pek çok olumsuz etkisi vardır. Ruh hallerini, davranışlarını, dikkatlerini, öğrenme kapasitelerini, bağışıklıklarını ve obezite oranlarını olumsuz etkiler.
Bebekler doğduklarında neredeyse tüm zamanlarını uykuda geçirirken aylar ilerledikçe uykuda geçirdikleri zaman azalır ve buna paralel olarak gündüz uykuları azalırken gece uyku saatleri artar ve gece uykuları düzene girer. Çocukların uyku ihtiyaçları genetik faktörlere ve çocuğun yaşına bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Aşağıda Avustralya Uyku Sağlığı Derneği’nin kılavuzunda her bir yaş aralığına ait önerilen uyku süreleri verilmiştir.
| Yaş aralığı | Günlük gereken uyku süresi |
| 0-2 ay yeni doğan | 14-17 saat |
| 4-11 ay bebekler | 12-15 saat |
| 1-2 yaş küçük çocuklar | 11-14 saat |
| 3-5 yaş okul öncesi çocuklar | 10-13 saat |
| 6-10 yaş ilkokul çocukları | 9-11 saat |
| 11-18 yaş ergenler | 8-10 saat |
Belirtilen uyku saatlerinin 24 saatlik süre içinde periyodik halde olmasına dikkat edilmelidir. Bu saatlerin arka arkaya olması için uyumak istemeyen çocuğun kesinlikle uyumaya zorlanmaması gerekir. Uyuması için zorlanan bebekte uyku düzeni bozulur ve bu durum çocukta psikolojik travmalar görülmesine de sebep olur. Ayrıca çocuğunuzun ne kadar uyuduğunu takip etmeniz, en az uyku saati kadar önemlidir. Eğer haftanın 3 gününde 4 saat uyuyorsa ve sonra da 4 gün boyunca 14 saat uyuyorsa, çocuğunuzda uyku bozukluğu olabilir. Çocuğunuzda uyku bozukluğu olduğunu düşünüyorsanız, tanı koymanın kolaylaşması için 10 günlük uyku ve uyanıklık saatlerini not edip bir uzmana başvurabilirsiniz. Çocuğunuzun, sağlıklı olarak büyümesi ve gelişmesi için ihtiyaç duydukları kaliteli uyku, öğrendiklerini pekiştirir ve onları yeni öğrenmelere hazırlar. Unutmayınız ki, çocuğunuzun gelişimi bir bütündür ve bu bütünün temel yapı taşlarından birisi de uykudur…