Günümüz algı dünyasında kimin imkânı daha fazla ise baskın çıkıp amacına ulaşıyor. Toplumları istediği yöne manipüle ediyor ve yalanı gerçek gibi dayatıyor. Sağlıklı düşünmeye mâni bu durumun farkına varmak ve engelleri kaldırmak için yapılan çalışmalar akademik çalışmanın ötesine geçemiyor. Aklı başında insanlar olmak için önce bu engelleri bilmek ve topluma anlatmak gerekiyor.
Öncelikle ırkın ve cinsiyetin üstünlük sanılması sağlıklı düşünmeye engel bir bakış açısıdır. Bunu aidiyet hissi olunan her grup için genişletebiliriz. Bizim gruptan olan, bizim partiden olan gibi…
Aşinalık ve alışkanlık da sağlıklı düşünmeye engeldir. Toplumun bilinçli bir algı yönetimi ile zaman içerisinde istenilen kıvama hazırlanması; dün ayıp görülenin bugün normal sayılmasına sebep oluyor. Değer yargılarının yıpratılması ve buna tepkisiz kalınması, çoğu zaman o değer yargılarının savunucularının nemelazımcılığı ile ortadan kaldırılıyor.
Ayrımcılık, ötekileştirme ve iki seçenekten birine zorlama da sağlıklı düşünme önünde engeldir. Aynı zamanda millet olma önündeki bu engel kısa vadeli çıkarlar uğruna hamaset ile körüklenirse sadece o fikre inanmış kitleler daha fazla fanatikleşir ve sağlıklı düşünmeden eser kalmaz. Kontrolden çıkmış kin ve nefret duyguları asgari müşterekleri de ortadan kaldırır. Aşırı sevgi de benzer etkiye sahiptir…
Otoriteye sorgusuz sualsiz tam itaat de bir toplum için sağlıklı düşünmeye engel olabilir. Toplumun kurallarına uymak, bozgunculuk çıkarmamak ile otoritenin söylediği her şey doğrudur inancı karıştırılmamalıdır. Maksadımız bir konuda güven duyulan otoritenin her konuda ahkam kesmesidir. Ekranlarda uzmanı olmadığı alanlarda da sürekli fikir beyan eden sözde bilim insanları buna somut bir örnektir.
Toplumsal uyum ve kabul görme duygusu da sağlıklı düşünmeye engeldir. Doğru olduğunu bildiği halde fikrini savunmayan veya yanlış olduğunu bildiği halde karşı çıkmayan, zaman içerisinde yaşadığı gibi inanmaya başlar ve sağlıklı düşünemez.
Benmerkezci bakış açısı ise sağlıklı düşünmenin önünde bir ahlaki engeldir. Panzehiri empati olup, bu duygu aileden, çevreden veya okuldan beslenen tevazu duygusu ile gelişebilir. Sürekli bir yarışa ve menfaate programlanmış bireylerden oluşan toplumlarda benmerkezcilik en önemli sorundur…
Bazı batıl inançlar da sağlıklı düşünmenin önündeki engellerdendir.
Selam olsun aklı başında dostlara…