Öğrenme, eğitim ve öğretim ile meydana gelen, bireyde oluşan değişikliktir. Öğrenme bozuklu ise gelişimi normal ya da normalin üzerinde olan çocukların; okuma, yazma ve matematik gibi bazı alanlarda beklenenin altında performans sergilemesi, öğrenmeyi gerçekleştirmede zorlanmasıdır. Örneğin çocuk matematik alanında çok başarılı iken, okumada veya yazmada büyük oranda güçlük çekebilmektedir.
Özgül öğrenme bozukluğu, öğrenme yetersizliği veya öğrenme güçlüğü gibi farklı şekillerde isimlendirilmekte olan bu durum, çocuğun okul hayatının başlamasıyla birlikte varlığını göstermektedir.Öğrenme güçlüğü akademik konularla ilişkili olduğundan özellikle 1. ve 2. sınıflarda bariz bir şekilde fark edilmektedir.
Zihinsel yetersizlik veya zeka geriliği ile karıştırılmamalıdır. Zeka geriliğinde tüm alanlarda beliren bir gerilik söz konusuyken öğrenme güçlüğü yalnız bir alanda yaşanan zorlanmadır. Çocuk yalnızca bir alanda bilgiyi almada, kavramada ve ifade etmede güçlük çekmektedir.
Öne çıkan 3 farklı alt tipi vardır;
1. Okuma Güçlüğü (Disleksi)
Kelime, harf körlüğü de denebilir. Gözlerde fizyolojik bir sorun olmamasına rağmen kelime ve harf hataları sıklıkla yapılır. Duraklayarak veya yavaş okuma vardır. Çocuk bazı harfleri tersten görür (b-d gibi) dolayısıyla hatalı okur veya hiç okuyamaz.
2. Yazma Güçlüğü (Disgrafi)
Yazısı kötüdür, defteri organize etmede güçlük çeker. Harfleri karıştırır, harf atlama yapar.
3. Aritmetik Güçlük (Diskalküli)
Matematik ile ilgili zorlanmadır. Sayıları, sembolleri anlamada kavramada ve ifade etmede zorlanır. Günlük yaşamda ihtiyaç duyulan 4 işlemi yapamaz. Dolayısıyla eğitim hayatının yanında günlük hayatını da olumsuz etkiler.
Öğrenme güçlüğünün zeka düzeyi ile bir ilgisi yoktur. Ancak çocuklar okuma, yazma ve kendini ifade etmede zorlanmaları nedeniyle başarısız etiketini kolayca alırlar. Başarısız olduklarını hissettiklerinde ise içe kapanma veya saldırganlıkla duygularını dışa yansıtırlar.
Kimi zaman Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ile birlikte görülür; bu nedenle aşırı hareketli veya aksine fazlasıyla durgun olabilirler. Yönerge almakta ve odaklanmakta zorlanırlar. Fiziki görünümlerinde bir farklılık yoktur. Sahip oldukları alt türlere göre dinlemede, okumada ve yazmada farklılıklar gösterirler. Sağ-sol ayrımında ve yer-yön konularında güçlük yaşarlar. Zaman kavramları kimi zaman yetersizdir, zamanı organize etmede zorlanırlar.
Genellikle başka bir alanda ilgi ve yetenekleri vardır. Örneğin okumayı öğrenmede zorlanan bir çocuk diğer yandan coğrafya ile yakından ilgili olabilmekte ve yaşının üstünde projeler
tasarlayabilmektedir. Burada mühim olan nokta çocuğun hangi alanlarda yeterli, yetenekli; hangi alanlarda desteklenmeye ihtiyaç duyduğunun belirlenmesidir.
Akademik sorunlarla ilgili olarak anne-baba, çocuk ve öğretmenin yaşadığı kızgınlıkların, öfke patlamalarının altında aslında ''yetersizlik duygusu'' vardır. Çocuk yapamadıkça üzülür, anne-baba ve öğretmen ise kendini çaresiz hisseder, çocuğa yetemediğini düşünür.
Öneriler
Çocuğun yaşadığı zorlukları anlamak, hangi yoldan gidileceğini belirlemede kolaylaştırıcı olacaktır. Ayrıca durumun ne olduğu anlaşıldıkça olumsuz duygular da azalacaktır. Yaşananlara anlam verdikçe kabullenmek de kolay olacaktır. Sonuç olarak çocuğunuz anlaşıldığını hissedecek , sizler de çocuğunuza/öğrencinize destek olabilmenin verdiği huzurla daha iyi hissedeceksiniz.
Öğrenme güçlüğü ile baş etmenin tek yolu eğitim ve destekleyici faaliyetlerdir. İlaçla tedavi söz konusu değildir, zaten ortada bir hastalık durumu da yoktur. Çocuğun sahip olduğu özellikler göz önünde bulundurulmalı, yaşamını planlaması sağlanmalıdır.
Çocuğunuzun yaşadığı akademik zorlanmalarda, çocuğunuzu eleştirmeden önce ilk olarak sorunun nereden kaynaklandığını anlamaya çalışın. Bu konuda çocuğunuz, sınıf öğretmeni ve rehberlik servisi size yardımcı olacaktır. Bireysel bir farklılık olduğu düşünülüyorsa Rehberlik Araştırma Merkezi'ne başvurun ve destek isteyin. Yapılan değerlendirme çalışmaları ve özel testler ile çocuğunuzun yaşadığı zorlanmanın kaynağına ulaşılacaktır.
Bu noktadan sonra amacınız; çocuğunuzun yeterli olduğu alanları öne çıkarmasını sağlamak ve geliştirilmesi gereken alanları ise desteklemek olmalıdır. Sabırlı olun; çocuğunuzun potansiyelini sergilemesine fırsat verin.
Unutmadan ekleyeyim; öğrenme güçlüğü olması çocuğunuzun iş hayatında başarısız olacağı anlamına gelmemeli hiçbir zaman. Öğrenme güçlüğü olmasına rağmen başarılı bir yazar, bilim insanı, öğretmen vs. olması mümkündür; Einstein, Rodin, Henry Ford, Stephen Hawkings, Tom Cruise, Walt Disney...
Yeter ki eğitimi için uygun ortam sağlansın ve desteklensin.