Antalya, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir bölge olmasıyla biliniyor. Bu süreçten geçmişten günümüze birçok dil konuşulmuş günümüzde ise Türkçe hakim dil olarak bölgeye yerleşmiştir. Geçmişten günümüze konuşulan dillerin birçok Hint-Avrupa dili ailesine ait olduğu günümüzde yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu diller günümüze yalnızca iki tanesi gelebilmişken diğerleri ölü dil olarak anılmıştır. Önceleri Hititçe ve Luvice ön planda olurken günümüzde ise yalnızca Türkçe ön planda yerini almıştır.
HİTİTÇE
Hititçe, bir zamanlar Anadolu’da en yaygın konuşulan dil olarak anılıyordu. Hititler tarafından konuşulan dil kayıtlara geçmiş en eski Hint-Avrupa dili olarak biliniyor. Hititçe’ye en geç M.Ö. 20. yüzyıla kadar ulaşılabilirken, Geç Tunç Çağı’nda bu dil yerini Luvice’ye bırakmıştır. Hititlerin başkenti olan Hattuşaş’ta da bile Luvice konuşulur hale gelmiştir. Antalya’da konuşulan Hititçe, Bronz Çağı Çöküşü sonrasında ölü dil olarak anılmıştır.
LUVİCE
Luvice, Hititçe’den sonra Anadolu’da konuşlan diller arasında yer almıştır. Hititler tarafından hiyeroglif yazılarda kullanılan dil daha çok mühürlerde ve kaya anıtlarında görülmüştür. Luvice, M.Ö. II. ve I. Binyıllarda Anadolu’da konuşulan en yaygın dildi. Antalya’daki birçok antik kentin adı bu dilden gelmektedir. Aspendos, Termessos, Side gibi şehirler bunlara örnek verilebilir.
LİDCE
Lidce, Batı Anadolu’da çıkmış Lidyalılar tarafından konuşulmuş ve daha sonra Anadolu Yarımadası’nın büyük bir çoğunluğunda konuşulan dil olmuştur. Lidce, Hititçe ve Luvice ile benzerlik taşısa da kendine özgü özelliklerden dolayı diğerlerinden ayrılır. Antalya’da da konuşulan Lidce, M.Ö. 1. Yüzyıla gelindiğinde Lidya’da bile konuşulmaz olmuşsa da Kibyra’da konuşulmaya devam etmiştir.
LİKÇE
Likçe günümüzde Teke Yarımadası’nda yani Likya bölgesinde konuşulmuş bir Anadolu dili olarak biliniyor. İlk örneklerine ise M.Ö. 1. Binyılda rastlanıyor. Hititçe ve Luvice’ye yakın olan bu dil M.Ö. 600-200 yıllarına tarihlenen alfabetik yazıtlarla bilinir durumdadır. Günümüzde keşfedilmiş 150 tane Likçe yazıt bulunuyor, bunlar eski Yunan alfabesini temel alan ancak özünde Likçe dilinden uyarlama alfabe ile yazılmıştır. Günümüzde ise ölü diller ailesindedir.
ESKİ YUNANCA
Eski Yunanca, Antalya’da konuşulan diller arasında yer alıyor. Özellikle Yunan akınları ile birlikte bu dil giderek yaygınlaştı ve kullanılır hale geldi. Büyük İskender döneminde ise bu dilin kullanımı kalıcı olarak yerleşti. Bu süreç Doğu Roma İmparatorluğu’nun sonuna kadar devam etti.
LATİNCE
Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’ya gelmesiyle birlikte Roma etkisi olan Latince şehirlerde konuşulur hale gelmiştir. Bu dönemde yazıtlarda, sikkelerde ve yapıtlarda Latin etkisi görülmüş ve Doğu Roma İmparatorluğu’nun yükselişi ile yerini Yunanca’ya bırakmıştır.
TÜRKÇE
Selçuklu İmparatorluğu’nun Antalya’daki Doğu Roma etkisini kırıp ele geçirmesiyle burada konuşulan dil Türkçe olmaya başlamıştır. Türkçe birçok bölgeye yayılmış Yunanca ise azınlık dil konuma gelmiştir. Günümüzde de Türkçe etkin dil olsa da buraya Osmanlı Döneminde yerleşen Kürtler, Araplar kendi aralarında Kürtçe ve Arapça konuşmuştur. Türkçeden sonra en etkin dil ise turizmden dolayı Rusça, İngilizce ve Almanca olmuştur. -Haber Merkezi
